In zowat een oogwenk, vanuit historisch perspectief, heeft het internet zijn plek in ons leven blijvend veroverd. Deze technologische reuzensprong kan ons allemaal veel brengen, als je weet hoe je ermee omgaat. Zo kun je bijvoorbeeld makkelijker dan ooit digitale korting verzamelen, in plaats van af te wachten tot je lokale winkel weer eens uitverkoop heeft.
Simpele websites en zoekmachines
In de jaren ‘90 werd het internet steeds meer publiek domein en nam het aantal websites exponentieel toe. Het begon met enkele computerfanaten en ‘early adapters’ in het bedrijfsleven, waarna steeds meer winkels en bedrijven de mogelijkheden van het wereldwijde web begonnen in te zien.
De eerste jaren was de website vooral een simpel uithangbord met de belangrijkste informatie en enkele foto’s, hoogstens aangevuld met enkele contactmogelijkheden. Vroege zoekmachines als AltaVista, Yahoo! en AskJeeves (later Ask.com) konden de internetsurfers wegwijs maken in hun zoektocht, maar daar bleef het ook bij. Bovendien waren de computers en internetverbindingen nog dusdanig traag dat er niet uren gesurfd werd.
Eind jaren ‘90 deed Google zijn eerste babystapjes, waarbij we allemaal nog niet wisten dat het slechts enkele jaren zou uitgroeien tot een reus van mythische proporties tussen de andere zoekmachines die teruggebracht werden tot nietszeggende dwergen. Het bedrijf van Larry Page en Sergey Brin zou hierdoor een gigantische rol gaan spelen in de wereldeconomie.
Strijd om de online klant
Naarmate Google zijn leidende plek op de markt van zoekmachines versterkte en mensen dit steeds meer gingen gebruiken, merkten bedrijven (en Google zelf) dat deze ontwikkeling veel waard was. Het bedrijfsonderdeel AdWords zag al in het jaar 2000 het levenslicht, maar vooral in de tien jaar erna groeide dit gigantisch, doordat bedrijven hun klanten hiermee op een volledig nieuwe en makkelijke manier konden vinden.
Bovendien konden winkels precies zien wat hun ‘customer acquisition cost’ was, het prijskaartje per nieuwe klant als het ware. Maar concurrenten zagen dit natuurlijk ook, waardoor winkels elkaar steeds meer probeerden af te troeven: niet alleen door meer geld in de reclames te steken, maar ook door steeds mooiere aanbiedingen voor te schotelen aan de consument.
Dit bracht juist ook meer macht bij diezelfde consument: hij hoeft niet meer beperkt te zijn tot welke winkels in zijn dorp of stad zitten, of welk reclamefoldertje hij in de brievenbus krijgt. Hij kon van winkels uit het hele land zien welke de beste aanbieding heeft en het bovendien nog vaak gratis bij zich thuis laten bezorgen door pakketdiensten die het steeds drukker kregen. De verhouding tussen fysiek en online winkelen bewoog zich steeds meer richting die laatste variant.
Apps van Apple en Google
Tegelijk met de opkomst van Google was er een ander bedrijf dat een revolutie teweegbracht in de digitale wereld: Apple, het technologiebedrijf dat al in 1976 werd opgericht door onder meer Steve Jobs. Apple begon met personal computers, maar breidde vervolgens het scala aan producten uit naar laptops, digitale geluidsdragers en natuurlijk mobiele telefoons.
Die hebben natuurlijk ook een razendsnelle ontwikkeling doorgemaakt: van simpel bellen en enkele sms’jes naar razendsnel internetten, gamen en zelfs daten. Een van de belangrijkste facetten van die ontwikkeling is ook te danken aan Apple en Steve Jobs: de app. Al begin jaren ‘80 droomde een jonge Jobs van een plek waar software via een simpele telefoonverbinding gekocht kon worden. Dit resulteerde uiteindelijk in iTunes waar muziek gekocht kon worden en later de fameuze Apple App Store. Niet lang daarna kwam Google met het eigen platform Google Play.
Met een app konden bedrijven van allerlei pluimage een eigen plekje veroveren op de smartphone van hun consumenten. Die hadden nu nog slechts een paar kliks nodig om hun favoriete producten te bestellen. Maar net als bij Google Ads is de concurrentie hier natuurlijk moordend. Dus moesten winkels wederom meer bedenken om klanten betrokken te houden.
Kortingen, spaarpunten, cashbacks en gratis producten
Een kleine groep ondernemers zag in deze evolutie ook een nieuwe mogelijkheid: een platform waar kortingen en acties van verschillende winkels bij elkaar staan. Deze platforms worden ook wel ‘affiliates’ genoemd: het platform is het product zelf en krijgt inkomsten in de vorm van commissie van de eigenlijke winkels die klanten doorgestuurd krijgen via dat platform.
Wat kun je als consument dan allemaal krijgen met al die aanbiedingen? In de felle strijd tussen winkels en bedrijven lijkt alles geoorloofd. De spaarzegeltjes van de lokale supermarkt lijken een schim uit het verleden, vergeleken met alle acties van tegenwoordig. Social Deal en GroupOn geven je korting op allerlei uitjes, GuideCasino geeft een overzicht van gratis spins bij online casino’s, Independer en Kieskeurig laten je het beste product kiezen voor de laagste prijs.
Ook lokaal zijn er steeds meer gratis buurtapps in Nederland die inspelen op de consument die graag de beste aanbiedingen ontvangt. Denk bijvoorbeeld aan Scoupy, Bonusway, Honey en het zeer bekende Pepper. Maar ook gemeenten hebben steeds vaker een eigen app waar lokale ondernemers bij aangesloten zijn om het winkelend publiek toch zo veel mogelijk binnen de eigen gemeentegrenzen te houden. Beloningen met buren delen was hierdoor nog nooit zo makkelijk.
De toekomst: AI, privacy en social media
Met de razendsnelle digitale ontwikkeling is het natuurlijk moeilijk voorspellen wat de (nabije) toekomst gaat brengen op het gebied van de economie, (online) consumptiegedrag en de strijd om de klant. Eén ding staat wel vast: kunstmatige intelligentie, ofwel AI, gaat een nog veel grotere rol spelen dan het nu al doet. ons surfgedrag wordt al jarenlang nauwkeurig bijgehouden door de cookies die we accepteren op elke website. De analyse hiervan en daaropvolgende acties door bedrijven worden steeds vernuftiger.
Maar een ander belangrijk aspect van ons leven is hier onlosmakelijk mee verbonden: onze privacy. Hoeveel van ons leven willen we nog prijsgeven aan de rest van de wereld zodat wij aanbiedingen op maat krijgen? Het is natuurlijk fijn als wij onze favoriete kleding, boeken en games met korting voor onze neus krijgen. Maar willen we dan ook dat bedrijven precies weten hoe de rest van ons leven eruit ziet? De strijd om informatie zal waarschijnlijk nog jarenlang woeden tussen bedrijven, overheden en instanties als Bits of Freedom die ons proberen te helpen.
En dan hebben we nog niet eens social media genoemd, die maar wat graag alles van ons willen weten en daarbij graag profiteren van bedrijven die hun producten aan de man willen brengen. Dit alles hoeft ons niet direct af te schrikken van online winkelen, maar voorzichtigheid en waakzaamheid zijn goede eigenschappen om vast te houden.
